Beyindeki Dopamin'in Aşırı Şişmanlıkla Bağlantılı Olduğu Keşfedildi

1976-1980 yılları arasında Amerikalı yetişkin insanların %15'i aşırı şişmandı (obezdi). Bugün ise yetişkin Amerikalıların % 40'ı aşırı şişman, %33'ü de şişman.

Kilo artışıyla birlikte kalp hastalıkları, şeker hastalığı (diyabet), kanser hastalığı ve aşırı şişmanlıktan kaynaklanan hipertansiyon gibi olan sağlık sorunları da çok arttı. Alzheimer hastalığının bile aşırı şişmanlık ve fiziksel hareketsizlikten kaynaklandığı ispatlanmış durumda.

Virginia Üniversitesi'nde Biyoloji Profesörü olan Türk doktor Ali Güler,"Amerika Birleşik Devletleri'ndeki diyet ve diğer ülkelerdeki diyet son 50 yıl içinde inanılmaz bir biçimde değişti. İşlemden geçirilmiş ve ucuz olan hazır gıdalar gündüz-gece farkı olmadan her an hazırlar. Bu gıdaların pek çoğu şeker, karbonhidrat ve kalori bakımından yüksek gıdalar. Bu şekilde yıllarca tüketildiklerinde de sağlıksız bir diyeti meydana getiriyorlar" şeklinde konuştu. 

Current Biology dergisinde Perşembe günü yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, Güler ve çalışma arkadaşları beynin Dopamin kimyasalını üreten zevk merkezinin ve günlük fizyolojik ritimleri düzenleyen beynin ayrı biçimde çalışan biyolojik saatinin (sirkadiyen saat) birbirleriyle bağlantılı olduğunu ispatladılar. Araştırmacılar, çalışmada fareleri kullanarak 7 gün 24 saat (7/24) hazır olan yüksek yağ içerikli diyeti fareler üzerinde uyguladılar. Günün herhangi bir saatinde yenen atıştırmaların aşırı şişmanlık ve sağlık problemleriyle bağlantılı olduğunu kanıtladılar.

Güler'in ekibi; yüksek yağ içerikli diyeti yemeyen, egzersiz yapan farelerin normal bir şekilde yemek yediklerini, şişmanlamadıklarını keşfetti. Fakat yağlı ve şekerli, yüksek kalorili diyetleri yiyen fareler ise gece-gündüz atıştırdılar ve sonunda da aşırı şişman bir hale geldiler! 

Buna ilaveten araştırmada, gen ifadesi durdurulmuş farelerin (knockout mice-nakavt fareler) Dopamin sinyalizasyonu bozuldu. Yani fareler normal yemek yeme düzeninde kaldılar, yüksek yağ içerikli diyeti yeme ödülünün hazzını yaşamadılar ve 7 gün 24 saat yüksek kalorili besinlere maruz bırakılsalar bile aşırı şişman hale gelmediler. Dr. Güler, sözlerini şöyle tamamladı: "Beyindeki Dopamin sinyalizasyonunun 24 saatlik biyolojiyi yönettiğini, enerjisi yoğun gıdaları öğün araları ve başka saatlerde tüketmeye yönelttiğini de keşfetmiş olduk. Diğer çalışmalar da öğün aralarında ve dinlenme saatlerinde yüksek yağ oranlı gıdalarla beslenen farelerin normal beslenme zamanlarında depoladıklarından daha fazla kaloriyi depoladıklarını gösterdi. Bu da sonunda aşırı şişmanlık ve diyabet gibi aşırı şişmanlıkla bağlantılı olan hastalıklara yol açıyor. İnsanları etkileyen hastalıkların yarısı, aşırı şişmanlıkla daha da kötü bir hale geliyor. Bu da, kişiler ve yaşadığımız toplum için daha fazla tıbbi tedavi ve daha pahalı sağlık hizmetleri demek."

Çeviren: Esin Tezer
https://www.sciencedaily.com/releases/2020/01/200103111717.htm'den alıntı yapılarak çevrilmiştir.