“Beyin
doğum anından sonra, dışarıdan gelen ışın etkileri ile yeni hücre gruplarını
devreye sokamaz. Ancak beyindeki devreye girmemiş kapasite ilelebed âtıl durmak
için var edilmiştir demek değildir bu! Beynin ilk anda açılmamış hücre
gruplarının bazı çalışmalar ile devreye girmesi, kapasite genişlemesi, yeni
kabiliyetlerin elde edilmesi mümkündür! Zikir dediğimiz “Allâh”a ait bir
mânânın beyindeki tekrarı olayı nedir? “Allâh” kelimesinin beyinde hatırlanması
demek; bu kelimenin mânâsını oluşturan hücre grupları arasında bir
biyoelektiriğin akışı demektir.” Ahmed Hulusi İnsan ve Sırları-1
Nöronlar arasındaki olgunlaşmamış bağlantılar olan
hücreler, yeni anıların oluşturulması için yardıma çağrılana kadar pasif
duruyor. Şimdiye kadar sessiz sinapsların sadece gelişimin erken dönemlerinde
var oldukları ve bu esnada beynin, hayatın erken dönemlerinde maruz kalınan
yeni bilgileri öğrenmesine yardım ettikleri düşünülüyormuş. Fakat Amerika
Birleşik Devletleri’ndeki Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT’de)
yapılan yeni çalışma, yetişkin farelerde beyin korteksindeki tüm sinapsların
yaklaşık yüzde 30’unun sessiz olduğunu ortaya koyuyor.
Araştırmacılar; bu sessiz sinapsların mevcudiyetinin,
yetişkin beyinlerinin niçin devamlı yeni anılar oluşturabildiğini ve mevcut
geleneksel sinapsların düzenlenmesine gerek kalmadan yeni şeyler
öğrenebildiğini açıklamaya yardımcı olabileceğini düşünüyor.
MIT’de yüksek lisans öğrencisi ve yeni çalışmanın başyazarı
olan Dimitra Vardalaki, konuyla ilgili şunları söylüyor: “Bu sessiz sinapslar
yeni bağlantılar arıyor. Yeni ve önemli bilgiler sunulduğunda ise ilişkili
nöronlar arasındaki bağlantılar güçleniyor. Bu sayede beyin, değiştirmenin daha
zor olduğu olgun sinapslarda depolanan önemli anıların üzerine yazmadan yeni
anılar oluşturabiliyor.”
Hayret
Verici Bir Keşif
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Columbia Üniversitesi’nde
teorik nörobilim araştırmacıları Stefano Fusi ve Larry Abbott da nöronların
beyinlerimizin yeni şeyleri nasıl öğrendiğini ve onları uzun süreli hafızada
nasıl sakladığını açıklamak için çok miktarda farklı türde esneklik (plastisite) mekanizmasını sergilediğini
ileri sürdü. Bu senaryoya göre, yeni hatıraları oluşturabilmek için sinapsların
bazılarının var olması veya kolayca değiştirilmesi gerekiyor. Diğer bazı
sinapslar da uzun süreli hatıraları saklamak için daha sabit kalmalı.
"Esnek
Ve Güçlü"
Araştırmacılar, bulguların Abbott ve Fusi tarafından ileri sürülen teoriyi desteklediğini, yetişkin beyninin yeni hatıralar oluşturabilecek yüksek seviyede esnek sinapslara sahip olduğunu belirtiyor.
https://www.sciencedaily.com/releases/2022/11/221130114452.htm’den alıntı yapılarak çevrilmiştir.
Çeviren:
Esin Tezer
